Jednym z celów Strategii Grupy Kapitałowej PGNiG jest rozwój działalności innowacyjnej poprzez efektywną realizację projektów badawczo-rozwojowych oraz innowacyjnych.
Centrala PGNiG nadzoruje prace w obszarze innowacji (identyfikacja rozwiązań, rozwój, wdrożenia/komercjalizacja), efektywności energetycznej oraz zarządza projektami B+R i prawami własności intelektualnej, a także jest odpowiedzialna za współpracę z jednostkami naukowo-badawczymi.
W skład Centrum Korporacyjnego wchodzi Centrala PGNiG, składająca się z 16 Departamentów oraz 2 Biur.
W Centrali PGNiG działalność w obszarze badań i rozwoju oraz innowacji (identyfikacja rozwiązań, rozwój, wdrożenia/komercjalizacja), w tym współpracę z jednostkami naukowo-badawczymi oraz kwestie praw własności intelektualnej nadzoruje Departament Badań i Innowacji. Jednostkami merytorycznymi w tym obszarze są Departament Badań i Innowacji, Departament Rozwoju Biznesu oraz Oddziały PGNiG – m.in. Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze (CLPB).
Więcej informacji na tematu Centrum Korporacyjnego i innej działalności Grupy tutaj.
W 2020 r. nadzorowano przebieg 150 przedsięwzięć badawczo-rozwojowo-innowacyjnych. Na projekty badawcze, rozwojowe i innowacyjne oraz z zakresu identyfikacji i poszukiwania węglowodorów w GK PGNiG wydano na dzień 31 grudnia 2020 r. łącznie ok. 515 mln zł, w tym: w spółkach GK PGNiG: ok. 151 mln zł, w PGNiG: ok. 364 mln zł (w tym ok. 30 mln zł na projekty badawcze, rozwojowe i innowacyjne oraz ok. 334 mln zł w ramach Oddziału Geologii i Eksploatacji na projekty z zakresu identyfikacji i poszukiwania węglowodorów).
Do najważniejszych osiągnięć 2020 r. należy uruchomienie w maju w Departamencie Badań i Innowacji Programu Wodorowego „Hydrogen – a Clean Fuel for the Future. Budowanie kompetencji wodorowych w GK PGNiG”. Program wpisuje się w realizację Strategii GK PGNiG na lata 2017-2022. Celem Programu jest rozpoczęcie implementacji (pilotaże/demonstracje) technologii wodorowych w poszczególnych obszarach działalności GK PGNiG, w tym przede wszystkim: dystrybucji, magazynowania i produkcji, na podstawie zidentyfikowanych kompetencji technologicznych oraz nowych doświadczeń, nabywanych na drodze uruchamianych sukcesywnie projektów badawczo-rozwojowych i innowacyjnych. Program ma również na celu zaangażowanie zespołu specjalistów ze wszystkich sektorów działalności GK PGNiG, w których można zidentyfikować biznesowe uzasadnienie do wdrożenia technologii wodorowych. Współpraca pomiędzy interesariuszami z różnych obszarów działań firmy, przy tworzeniu jednego, spójnego łańcucha wartości, przyczyni się do zaangażowania oraz zwiększenia odpowiedzialności za rozwój i wzrost innowacyjności GK PGNiG, obniży koszty realizacji przedsięwzięć, poprawi rentowność potencjalnych inwestycji oraz polepszy alokacje kapitałów (finansowego, rzeczowego i ludzkiego).
W ramach Programu realizowane są następujące projekty:
Wyspowa sieć badawcza pozwalająca na dodawanie zielonego wodoru do gazu ziemnego oraz sprawdzenie wpływu wodoru na infrastrukturę gazową sieci dystrybucyjnej.
Rozszerzenie laboratoryjnych kompetencji CLPB o działalność analityczną jakości paliw alternatywnych.
Budowa badawczej stacji tankowania wodorem
Uruchomiony w III kwartale 2020 r. strategiczny projekt wodorowy jest realizowany przez GSP, a jego tematyka dotyczy wielkoskalowego magazynowania wodoru w kawernach solnych w Mogilnie i Kosakowie.
W ramach Programu w PGNiG są inicjowane kolejne przedsięwzięcia, związane z zaangażowaniem Spółki w rozwój własnych technologii wodorowych (m.in. ogniwa paliwowe czy silniki zasilane paliwem wodorowym). Aktywność w ramach Programu dotyczy również działań pozaprojektowych. We wrześniu 2020 r. PGNiG przystąpiło do Stowarzyszenia Hydrogen Europe, natomiast w październiku do Sojuszu European Clean Hydrogen Alliance (ECH2A). Są to kluczowe platformy do szerokiej współpracy przy tworzeniu całego wodorowego łańcucha wartości, które mają umożliwić zbudowanie w ciągu trzech dekad wodorowego ekosystemu w Europie.
W obszarze Poszukiwania i Wydobycie w III kwartale 2020 r. uruchomiony został projekt AQUA, którego celem jest zbadanie możliwości produkcji energii geotermalnej z istniejących (negatywnych) otworów naftowych oraz weryfikacja opłacalności wykorzystania otworów kończących eksploatację węglowodorów do pozyskania energii geotermalnej.
W ramach Wspólnego Przedsięwzięcia INGA (INnowacyjne GAzownictwo) zorganizowanego we współpracy z NCBiR i GAZ-SYSTEM S.A. w 2020 r. kontynuowano realizację 8 projektów badawczo-rozwojowych z obszaru: „Poszukiwanie, wydobycie węglowodorów oraz produkcja paliw gazowych” oraz „Sieci gazowe” – wybranych w I Konkursie.
W związku z przeprowadzaną okresowo weryfikacją projektów z obszaru B+R+I pod kątem ich zasadności biznesowej, w grudniu 2020 r. została podjęta decyzja korporacyjna o wcześniejszym zamknięciu trzech projektów B+R (SILESIAFRAC, COKEPROP, MIGASLIDRILL) realizowanych w ramach WP INGA dotyczących odmetanowywania kopalń lub pokładów węgla kamiennego realizowanych w ramach obszaru „Poszukiwanie, wydobycie węglowodorów oraz produkcja paliw gazowych” i jednego projektu z obszaru „Sieci gazowe” (VELA-GAZ). Decyzja została podjęta w oparciu o rekomendacje Głównych Użytkowników projektów, tj. Oddziału Geologii i Eksploatacji PGNiG oraz PSG, którzy zgłosili realne ryzyko braku możliwości przyszłego wdrożenia rezultatów ww. projektów do działalności spółek i generowania w związku z nimi korzyści, co jest wymogiem przy realizacji projektów B+R+I zarówno finansowanych ze środków własnych, jak i publicznych, w ramach narzędzi wdrażanych przez NCBiR.
W kontynuacji znajdują się dwa projekty z zakresu poszukiwań i wydobycia (SYNERGA i INNKARP), jeden projekt z zakresu poeksploatacyjnego pozyskiwania metanu (AMMUSCB) i jeden projekt z zakresu paliw alternatywnych (DME). W I kwartale 2020 r. uruchomiono nabór w ramach II Konkursu WP INGA. Łączny budżet projektów na rzecz GK PGNiG dla I i II konkursu WP INGA wyniósł 266 mln zł. Celem Wspólnego Przedsięwzięcia INGA jest wzrost innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw GK PGNiG w Polsce i na rynku globalnym w długookresowej perspektywie, poprzez ukierunkowaną i nastawioną na komercjalizację realizację projektów badawczo-rozwojowych oraz współpracę z jednostkami naukowymi.
W 2020 r. obszar B+R+I zainicjował systemowe podejście do pozyskiwania finansowania preferencyjnego w Grupie Kapitałowej. Wypracowano schematy postępowań porządkujące kwestie identyfikacji programów pomocowych, podziału odpowiedzialności przy ubieganiu się o środki preferencyjne i komunikacji zewnętrznej z resortami. Dzięki temu spółki GK PGNiG na bieżąco weryfikują źródła finansowania w bieżącej i przyszłej perspektywie finansowej UE oraz podejmują działania aplikacyjne dla najciekawszych projektów B+R oraz innowacyjnych i inwestycyjnych.
Kontynuowano również aktywności w ramach Komitetu ds. Strategicznych Projektów Obszaru Badań, Rozwoju i Innowacji GK PGNiG. Komitet stanowi ważne forum strategicznych działań w obszarze B+R+I, wymiany wiedzy i dyskusji dla osiągnięcia synergii w kluczowych obszarach działalności.
W 2020 r. uzyskano 4 nowe decyzje patentowe dla zgłoszeń powstałych w wyniku realizowanych projektów B+R.
W 2020 r. w Departamencie Rozwoju Biznesu realizowano łącznie 21 projektów rozwojowych, skupiających się na następujących, kluczowych obszarach: Odnawialne Źródła Energii, Paliwa Alternatywne, Efektywność Energetyczna oraz Centrum Startupowe Inn-Vento.
W 2020 r. powołano projekt „Fotowoltaika Biznes”, w ramach którego w pierwszym etapie przeprowadzono prace analityczne i przygotowano długoterminowy plan rozwoju biznesu (wraz z parametrami ekonomicznymi) GK PGNiG wykorzystującego technologie fotowoltaiczne. W ramach opracowanej koncepcji przygotowano model biznesowy, zakładający wejście PGNiG w obszar prosumenckiego rynku fotowoltaiki w Polsce dla klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych oraz rozpoczęto wdrożenie tego modelu.
Powołano równolegle projekt „Fotowoltaika Instalacje”, w ramach którego dokonano inwentaryzacji dachów i gruntów własnych, spełniających kryteria do budowy instalacji i farm fotowoltaicznych w PGNiG oraz GK PGNiG, jak również zbudowano i uruchomiono pierwszą instalację fotowoltaiczną na nieruchomościach PGNiG. Opracowano także koncepcję rozwoju projektów wielkopowierzchniowych farm fotowoltaicznych, polegającą na warunkowym nabywaniu spółek celowych rozwijających takie projekty. W tym obszarze opracowano techniczne i komercyjne kryteria docelowych projektów i nawiązano wstępne rozmowy z deweloperami takich projektów.
Uruchomiono także projekt „WIND”, który koncentruje się na działaniach zmierzających do osiągnięcia korzyści ekonomicznych oraz dywersyfikacji przychodów Grupy poprzez wejście PGNiG w nowy segment działalności OZE, tj. inwestycji w farmy wiatrowe. W ramach projektu analizowane są możliwości akwizycyjne w zakresie gotowych do budowy oraz operacyjnych farm wiatrowych, w wyniku czego PGNiG przystąpił do wyselekcjonowanych procesów akwizycyjnych, które będą kontynuowane w 2021 r.
W 2020 r., poszukując nowych kierunków rozwoju biznesu w obszarze paliw alternatywnych, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania LNG, bioLNG, CNG:
Ponadto, w projekcie „Geo-Metan II”, w lipcu 2020 r. podjęto ostateczną decyzję o zaprzestaniu prac w strumieniu Budryk, a wobec braku możliwości realizacji prac także w pozostałych strumieniach (Bielszowice/ PGG, Brzeszcze/ Tauron Wydobycie, Murcki-Staszic/PGG, Pniówek oraz Szczygłowice/ JSW), zapadła decyzja o podjęciu działań zmierzających do zamknięcia projektu.
W 2020 r. zakończono prace w projekcie „ESCO” – opracowano koncepcję biznesową dla rozwiązań i produktów rynku usług okołoenergetycznych (w szczególności rozwiązania z zakresu zarządzania energią), plan wdrożenia oraz parametry ekonomiczne dla możliwych modeli wejścia GK PGNiG w poszczególne segmenty rynku dla aktualnych oraz potencjalnych klientów GK PGNiG.
W 2020 r. uruchomiono program pn. „Poprawa Efektywności Energetycznej w GK PGNiG”, który ma na celu skoordynowanie działań nakierowanych na osiągnięcie korzyści w obszarze gospodarki energetycznej w GK PGNiG. W ramach Programu uruchomiono pierwsze systemowe rozwiązania, których oczekiwanym skutkiem będzie poprawa wyniku energetycznego. Należy do nich uruchomiony w 2020 r. projekt pn. „Dębno 4.0”, który zakłada wdrożenie systemu do monitorowania i zarządzania mediami w Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Dębno; a także projekt pn. „BMP (Building Management Platform)”, który dotyczy przygotowania, a następnie wdrożenia koncepcji platformy monitoringu i systemowego zarządzania gospodarką energetyczną w obiektach Centrali Spółki.
PGNiG uzyskało w 2020 r. certyfikat w związku z wdrożeniem Systemu Zarządzania Energią na zgodność z normą ISO:50001:2011. Ponadto dokonano aktualizacji dokumentacji Systemu Zarządzania Energią do wymagań normy ISO:50001:2018.
W 2020 r. aktywność InnVento koncentrowała się na współpracy z akceleratorem Huge Tech, operatorem programu akceleracyjnego IDEA Global, współfinansowanego ze środków publicznych (działanie 2.5 POIR Programy akceleracyjne). W ramach tej współpracy PGNiG może realizować projekty pilotażowe z wyłonionymi startupami w obszarach działalności, które zostały zidentyfikowane jako perspektywiczne dla wdrożenia technologii pochodzących od małych firm technologicznych. W 2020 r. w PGNiG ostatecznie zostały zrealizowane 3 pilotaże w następujących obszarach:
Ponadto zidentyfikowano kolejnych 6 rozwiązań technologicznych, które będą analizowane pod kątem testowego wdrożenia w GK PGNiG, tj.:
Celem podstawowej działalności CLPB jest utrzymanie i wzrost rynkowej pozycji wiodącego, akredytowanego przez Polskie Centrum Akredytacji laboratorium wzorcującego, badawczego i punktu legalizacyjnego urządzeń i systemów pomiarowych stosowanych w przemyśle gazu ziemnego oraz laboratorium kontroli jakości gazów ziemnych w zakresie wszystkich rodzajów gazów ziemnych i ich form CNG, LNG. W tym obszarze CLPB kontynuuje świadczenie usług w zakresie m.in. badania poprawności i wiarygodności pomiarów jakości i ilości gazu ziemnego, badania urządzeń i systemów pomiarowych oraz analiz technicznych, opinii i ekspertyz technicznych. Świadczy usługi obejmujące walidację procesowych chromatografów gazowych na potrzeby rozliczeń gazów ziemnych i wzorcowania układów pomiarowych na obiektach infrastruktury gazowej. Kluczowymi klientami Oddziału CLPB są odbiorcy zarówno wewnętrzni, jak również zewnętrzni pochodzący z Polski. Do największych należą spółki GK PGNiG, GAZ-SYSTEM, EuRoPolGaz S.A. i Polskie LNG S.A.
Oddział świadczy usługi w zakresie metrologii urządzeń do pomiarów oraz oceny jakości gazu ziemnego. Największymi zleceniodawcami w tym zakresie są Oddziały PGNiG, PSG i GAZ-SYSTEM oraz podmioty przemysłowe wykorzystujące gaz ziemny w swojej działalności.
Dla zwiększenia efektywności działań i możliwości podjęcia nowych wyzwań badawczo-rozwojowych
w strukturze Oddziału w 2020 r. utworzono dedykowaną komórkę organizacyjną: Biuro Badań, Rozwoju
i Innowacyjnych Technologii (BRIT). A kluczowe inicjatywy projektowe uruchomione w Biurze to:
Działania PGNiG zakładają przede wszystkim umocnienie pozycji GK PGNiG w obszarze technologii wodorowych, realizację i przekazanie do komercjalizacji kolejnych projektów badawczo-rozwojowych, aktywne pozyskiwanie projektów innowacyjnych oraz ich wdrażanie do działalności Grupy, dostosowanie modelu organizacyjnego działań B+R+I w GK PGNiG do zmieniającej się sytuacji rynkowej oraz celów strategicznych Grupy. Równolegle stale będą analizowane nowe obszary biznesu, które mogą zwiększyć konkurencyjność spółek oraz wzmocnić ich pozycję rynkową. Działania zaplanowane zostały w dwóch horyzontach czasowych.
Horyzont krótkoterminowy (do końca 2021 r.):
Horyzont średnioterminowy (w latach 2022-2023), gdzie planowane i podejmowane będą następujące działania:
W 2021 r. podejmowane będą działania związane przede wszystkim ze sprawnym wdrożeniem nowych produktów biznesowych w GK PGNiG, w oparciu o koncepcje biznesowe, plany wdrożeń i modele finansowe przygotowane w 2020 r. Sukcesywnie będą także identyfikowane i rozwijane nowe przedsięwzięcia.
W obszarze OZE w 2021 r. wdrożona zostanie koncepcja wejścia PGNiG w obszar prosumenckiego rynku fotowoltaiki na podstawie opracowanego modelu biznesowego, co wzbogaci ofertę PGNiG dla klientów indywidualnych i instytucjonalnych. Zintensyfikowane zostaną działania zmierzające do zbudowania i eksploatacji portfela odnawialnych źródeł energii elektrycznej, w tym w segmencie fotowoltaiki: rozwój instalacji fotowoltaicznych na terenach własnych, akwizycje farm fotowoltaicznych oraz rozwój projektów wielkopowierzchniowych farm fotowoltaicznych zgodnie z opracowaną koncepcją biznesową; w segmencie farm wiatrowych: akwizycje projektów farm wiatrowych gotowych do wybudowania oraz operacyjnych farm wiatrowych.
Do końca 2021 r. zaplanowany jest II etap projektu Magellan, który przewiduje rozwój infrastruktury poprzez zakup innowacyjnych urządzeń odpowiadających faktycznym potrzebom na rynku żeglugowym, opartych o rozwiązania MTTS (ang. Multiple Truck-to-Ship, technologia multiplikująca, zwiększająca wolumen i prędkość bunkrowania). Na lata 2021-2022 przewidziane jest także wdrożenie projektu bioLNG TANK.
W obszarze Efektywności Energetycznej w 2021 r.:
planowane jest uzyskanie dla Systemu Zarządzania Energią certyfikatu na zgodność z normą ISO 50001:2018
W 2021 r. planowane jest zwiększenie skali projektów testowych ze startupami w GK PGNiG, w oparciu o współpracę z zewnętrznymi partnerami (akceleratorami). W tym celu będą uruchamiane działania związane z pogłębioną identyfikacją i weryfikacją potrzeb technologicznych i biznesowych PGNiG oraz kluczowych spółkach z Grupy, jak również działania wspomagające efektywne zarządzanie tego typu projektami w GK PGNiG.
W 2021 r. planowany jest wzrost aktywności w zakresie pomiarowo-badawczym poprzez pozyskanie nowych klientów, rozszerzenie usług, zwiększenie wykorzystania potencjału merytorycznego i posiadanej infrastruktury oraz intensywne działania marketingowe, w tym m.in.: przeprowadzanie akcji ofertowej do wszystkich podmiotów, dysponujących infrastrukturą wymagającą certyfikacji oraz rozwojowe związane z rozszerzeniem kompetencji i rozbudową infrastruktury CLPB do prowadzenia usług badań jakościowo-ilościowych dla paliw alternatywnych.
W swoich najbliższych planach oferowanych usług CLPB zamierza rozszerzyć kompetencje o zakres dot. analiz badań jakości wodoru jako niskoemisyjnego paliwa do pojazdów. Aktualnie brak jest tego typu laboratorium w Polsce, a perspektywa jego organizacji staje się bardzo istotnym elementem rozwoju CLPB w kontekście powstającego rynku paliwa wodorowego, jak również wykonywanie badań ilościowych i jakościowych mieszanin gazu ziemnego z wodorem oraz biometanu.
W obszarze projektowym w 2021 r. planowane jest uruchomienie w ramach Programu Wodorowego projektów innowacyjnych z obszaru technologii wodorowych, mających na celu pozyskanie szeroko rozumianego know-how związanego z eksploatacją układów kogeneracyjnych małej mocy opartych na ogniwach paliwowych oraz wdrożenie technologii silnika gazowego do bezpiecznego i niskoemisyjnego spalania mieszanin gazu ziemnego z wodorem.