Otoczenie regulacyjne

• W 2020 r. z uwagi na sytuację epidemiczną wydłużono czas na budowę minimalnej liczby punktów tankowania sprężonego gazu ziemnego (CNG) do dnia 31 marca 2021 r.
• Dodatkowo, zmiana przepisów pozwoliła na zaliczenie już funkcjonujących punktów tankowania sprężonego gazu ziemnego (CNG) do ogólnej liczby planowanych punktów.
• Jednocześnie w 2020 r. wprowadzono możliwość wstępnego konsultowania z Dyrektorem Transportowego Dozoru Technicznego projektów punktów bunkrowania skroplonym gazem ziemnym (LNG).

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Fundusz Spójności (FS)

W 2020 r. zakończyły się negocjacje (tzw. trilogi Komisji Europejskiej (KE), Rady Unii Europejskiej (Rada UE), Parlamentu Europejskiego (PE)) dot. rozporządzenia ws. EFRR/FS. W wyniku negocjacji ustalono, że inwestycje związane z wykorzystaniem gazu ziemnego pod pewnymi warunkami będą mogły być finansowane z funduszy EFRR/FS, a wysokość alokacji środków będzie różna w poszczególnych państwach członkowskich (w przypadku Polski dopuszczono maksymalny poziom, czyli 1,55% środków przeznaczonych dla Polski z EFRR/FS).  Paliwa kopalne zostały wykluczone z zakresu wsparcia z wyjątkiem: zastępowania gazem ziemnym paliw stałych w systemach ciepłowniczych; rozbudowy/modernizacji sieci gazu ziemnego pod warunkiem, że inwestycja przystosuje sieć do wprowadzania gazów odnawialnych i niskoemisyjnych; pojazdów ekologicznie czystych zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie 2009/33/EC. Zarówno projekty oparte o wodór, biometan i OZE, jak i wykorzystujące technologię CCS/CCU będą mogły ubiegać się o dofinansowanie.ykluczenie z zakresu wsparcia EFRR i FS „przetwarzania paliw kopalnych” oznacza, że produkcja niebieskiego wodoru najprawdopodobniej nie będzie mogła być wspierana z tych funduszy.

• Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST)

W 2020 r. zakończyły się negocjacje dot. rozporządzenia ustanawiającego Fundusz na rzecz FST. Fundusz nie będzie wspierał inwestycji w zakresie produkcji, przetwarzania, transportu, dystrybucji, składowania lub spalania paliw kopalnych oraz jest ograniczony terytorialnie do regionów węglowych. Zarówno projekty oparte o wodór, biometan i OZE, jak i wykorzystujące technologię CCS/CCU będą mogły ubiegać się o dofinansowanie. Wykluczenie z zakresu wsparcia FST „przetwarzania paliw kopalnych” oznacza, że produkcja niebieskiego wodoru najprawdopodobniej nie będzie mogła być wspierana z tego funduszu. Wykorzystanie pełnej kwoty przyznanej w ramach FST uzależnione jest od zobowiązania do realizacji celu neutralności klimatycznej UE do 2050 r. Kluczowe znaczenie dla możliwości pozyskania wsparcia z tego funduszu będą miały reguły zawarte w terytorialnym planie sprawiedliwej transformacji oraz odpowiednim programie operacyjnymi.

• Instrument na rzecz Odbudowy i Wzmacniania Odporności (RRF)

W 2020 r. zakończyły się negocjacje dot. rozporządzenia ustanawiającego RRF. Zakres wsparcia inwestycji gazowych z tego instrumentu w praktyce będzie uzależniony przede wszystkim od treści przygotowanych przez KE wytycznych technicznych dot. zasady DNSH (do not significant harm) oraz od wyniku negocjacji między Polską a KE w sprawie Krajowego Planu Odbudowy. Na wsparcie mogą liczyć m.in. wymiana systemów ciepłowniczych z węglowych na gazowe, dystrybucja i transport gazu ziemnego zastępującego węgiel, wysokosprawna kogeneracja oraz ciepłownictwo sieciowe. Również projekty oparte o wodór, biometan i OZE, jak i wykorzystujące technologię CCS/CCU będą mogły ubiegać się o dofinansowanie.

• InvestEU

W 2020 r. zakończyły się negocjacje dot. rozporządzenia ustanawiającego program InvestEU. W ramach części dot. „zrównoważonej infrastruktury” wspierane będą zrównoważone inwestycje w infrastrukturę energetyczną. Priorytet będą miały projekty dot. OZE, niemniej wsparcie dla infrastruktury dot. gazu ziemnego nie zostało wprost wykluczone z zakresu wsparcia. Potencjalnie może ono dotyczyć m.in. inwestycji w wysokosprawną kogenerację, infrastrukturę dot. paliw alternatywnych i infrastrukturę krytyczną. Również projekty oparte o wodór, biometan i OZE jak i wykorzystujące technologię CCS/CCU będą mogły ubiegać się o dofinansowanie.

• Instrument „Łącząc Europę” (CEF)

Rozporządzenie ustanawiające CEF zostało uzgodnione w 2019 r., ale w związku z decyzjami podjętymi na szczycie Rady Europejskiej w lipcu 2020 r. treść kompromisu jest ponownie przedmiotem rozmów w wąskim  zakresie. Decyzje spodziewane są na początku 2021 r. GK PGNiG nie był bezpośrednim beneficjentem środków w ramach tego instrumentu, jednak rozwój połączeń wzajemnych finansowanych ze środków CEF pozytywnie wpływał na działalność GK PGNiG. CEF ma za zadanie wspieranie projektów infrastrukturalnych, które wchodzą w skład tzw. korytarzy dostaw pozwalających na dywersyfikację dostaw gazu ziemnego do UE. Zakres wspieranych projektów będzie zależał od kształtu rozporządzenia ws. wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej [2020/0360 (COD)].

• Europejskie prawo o klimacie

W marcu 2020 r. KE przedstawiła projekt rozporządzenia ustanawiającego ramy na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej – Europejskie prawo o klimacie [2020/0036 (COD)]. W projekcie Komisja zaproponowała wprowadzenie celu dot. osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej w 2050 r. Dodatkowo KE ma zbadać możliwości wprowadzenia nowego celu na 2030 r. na poziomie 50-55% (obecny cel 40%) redukcji emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z poziomem z 1990 r. Komunikat w tym zakresie przedstawiła w dniu 17 września 2020 r. [COM(2020) 562]. W przyjętym w październiku 2020 r. stanowisku PE poparł cel neutralności klimatycznej oraz opowiedział się za celem na poziomie państw członkowskich. PE zaproponował dodatkowo obowiązek osiągania przez państwa członkowskie ujemnych emisji netto po 2050 r. W zakresie celu redukcji emisji na  2030 r. PE proponuje, aby cel ten został zwiększony do 60%. Zarówno stanowisko Rady UE, jak i PE przewiduje również cel pośredni na 2040 r. w zakresie redukcji emisji. W wypracowanym w grudniu 2020 r. podejściu ogólnym (general approach) Rada UE poparła cel dot. osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej w 2050 r. oraz opowiedziała się za zwiększeniem do co najmniej 55% celu na 2030 r. w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Zarówno stanowisko Rady UE, jak i PE przewiduje również cel pośredni na 2040 r.

• Rozporządzenie TEN-E

KE w ramach prowadzonego przeglądu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dot. transeuropejskiej infrastruktury energetycznej (rozporządzenie TEN-E) [2020/0360 (COD)], 15 grudnia 2020 r. opublikowała projekt przeglądu rozporządzenia. Zgodnie z przedstawionym projektem infrastruktura przesyłowa, LNG i magazynowa gazu ziemnego nie będzie dalej wspierana w ramach polityki TEN-E, a projektów w zakresie gazu ziemnego nie przewidziano jako posiadających możliwość kwalifikowania do statusu projektów wspólnego zainteresowania (PCI), a zatem zgodnie z projektem KE nie będą mogły również ubiegać się o finansowanie z instrumentu CEF. Projekt obecnie przewiduje możliwość ubiegania się o status PCI projektom w zakresie wodoru oraz inteligentnych sieci gazowych.

• Strategia UE w zakresie wodoru

W dniu 8 lipca 2020 r. KE opublikowała Strategię w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu [COM (2020) 301]. Rozwój technologii wodorowych ma stanowić kluczowy obszar przeprowadzenia transformacji energetycznej. Wodór ma przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych przez gospodarkę UE w sposób efektywny pod względem kosztów. Inwestycje w technologie wodorowe mają też sprzyjać zrównoważonemu wzrostowi i tworzeniu miejsc pracy, co jest kluczowe w sytuacji wychodzenia z kryzysu spowodowanego COVID-19. Wodór ma mieć zasadnicze znaczenie nie tylko dla sektora energetycznego, ale też dla sektorów, w których trudno jest ograniczyć emisje, takich jak przemysł, transport ciężki, morski i lotniczy. Strategia wodorowa klasyfikuje wodór na odnawialny (zielony) – produkowany w procesie elektrolizy z wykorzystaniem energii z OZE oraz niskoemisyjny (niebieski) – produkowany z wykorzystaniem paliw kopalnych z udziałem technologii wychwytywania gazów cieplarnianych (CCS). KE w strategii docelowo zamierza promować wodór odnawialny.

• Strategia UE dot. integracji systemu energetycznego

W dn. 8 lipca 2020 r. KE przyjęła strategię UE dotyczącą integracji systemu energetycznego [COM(2020)299]. Strategia jest integralnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i ma przyczynić się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej UE. W strategii KE zaproponowała m.in. dostosowanie istniejących ram regulacyjnych rynku gazu, w szczególności pod kątem włączenia nowych gazów na rynek. Strategia zakłada m.in. stworzenie kompleksowej terminologii i europejskiego systemu certyfikacji dla odnawialnych i niskoemisyjnych gazów opartego na oszczędnościach emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia. Dodatkowo Komisja zaproponowała rewizję dyrektywy o opodatkowaniu produktów energetycznych i energii elektrycznej oraz rozszerzenie systemu EU ETS na nowe sektory.

• Prace przygotowawcze Komisji Europejskiej

W 2020 r. KE prowadziła prace przygotowawcze w zakresie: rewizji dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych – IED [2010/75/UE], rewizji dyrektywy ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie – EU ETS [2003/87/WE]; rewizji dyrektywy ws. promowania stosowania odnawialnych źródeł energii [2018/2001]; rewizji dyrektywy ws. efektywności energetycznej [2012/27/UE]; rewizji dyrektywy ws. opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej – ETD [2003/96/WE]; rewizji wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią – EEAG [2014/C 200/01]; planowanego mechanizmu dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂. KE rozważa wystąpienie z inicjatywą legislacyjną w tym zakresie. Celem mechanizmu miałoby być ograniczenie ryzyka „ucieczki emisji” oraz odzwierciedlenie w większym stopniu wielkości emisji związanych z importem wyrobów spoza UE. PGNiG uczestniczyło w konsultacjach publicznych dot. wyżej wymienionych inicjatyw.

W listopadzie 2020 r. KE opublikowała projekt rozporządzenia delegowanego. Konsultacje w zakresie projektu zakończyły się w dniu 18 grudnia 2020 r. Przyjęcie aktu delegowanego spodziewane jest w II kwartale 2021 r. Zaproponowany kształt rozporządzenia delegowanego w istotny sposób ograniczał możliwość finansowania inwestycji związanych z gazem ziemnym i wykorzystania gazu ziemnego jako paliwa przejściowego transformacji energetycznej. PGNiG przedstawiło stanowisko w konsultacjach publicznych.

W grudniu 2020 r. opublikowano projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji zmieniającego wartości wskaźników dla przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w okresie 2021-2025 na mocy art. 10a (2) dyrektywy 2003/87/WE. Zaproponowane przez KE zmiany mogą skutkować zmniejszeniem przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji dla sektora ciepłowniczego.